معنی هم‌کُنیه‌ی عمویش است چیست

آقا، مولا و حبیب من! معنی این روایت «المکنی بعمّه» (هم‌کنیه‌ی عمویش است) چیست؟ همچنین معنی «اَمِت»؟

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
والحمدلله رب العالمین،

وصلی الله علی محمد و آل محمد الائمة والمهدیین وسلّم‌تسلیماً.

این توصیف در چندین روایت از اهل بیت (ع) نقل شده است و این به معنی تأکید آنها بر اهمیت این صفت می‌باشد. بعضی از این روایت‌ها به شرح زیر می‌باشند:

از عیسی خشاب نقل شده است: به حسین بن علی(ع) گفتم: آیا شما صاحب این امر هستید؟ فرمود: «خیر، صاحب این امر، آن فراری و بی‌خانمان که خون پدرش ستانیده نشده و ملقّب به عمویش است. هشت ماه شمشیرش را بر دوشش حمل می‌کند»(1) .

از عبد الاعلی بن حصین ثعلبی از پدرش روایت شده است که گفت: ابا جعفر محمد بن علی(ع) را در حج یا عمره دیدم. به ایشان گفتم: سنّم زیاد شده و استخوان‌هایم فرسوده گشته است و نمی‌دانم بار دیگر شما را خواهم دید یا نه. عهدی به من بدهید و به من خبر دهید که فرج کِی خواهد بود؟ فرمود: «آن فراری آواره‌ی بی‌همتای تنها، از اهلش به دور، خون پدرش ستانیده نشده، هم‌کنیه‌ی عمویش؛ او همان صاحب پرچم‌ها است و اسمش، اسم پیامبر خواهد بود»(2) .

از ابو جارود از ابو جعفر محمد بن علی(ع) روایت شده است که فرمود: «صاحب این امر آن فراری آواره که خون پدرش بازخواست نشده، ملقّب به عمویش و از خانواده به دور و اسمش اسم پیامبر است»(3).
منظور از کنیه یعنی ابو فلان و منظور از عمویش در این روایت‌ها عباس بن علی(ع) می‌باشد.

به طور عادی مردم مرد را به فرزند بزرگش نسبت می دهند ولی نظر ائمه(ع) بر مهم‌ترین فرزند می‌باشد یعنی مهدی یا حجتی که پس او است، یا کسی که بعد از او می‌آید. تفسیر این کنیه از امیرمؤمنان علی(ع) در خطبه‌ای که در کوفه ایراد فرمود و شیعه و سنی آن را نقل نموده‌اند، چنین است: «بسم الله الرحمن الرحیم، حمد و ستایش مخصوص خداوند پدید آورنده‌ی آسمان‌ها است.... سپس فرمود: اگر بخواهم از تفسیر سوره‌ی فاتحة الکتاب به اندازه‌ی هفتاد بار شتر تفسیر می‌کنم 

«ق، والقُرآنِ الْمَجیدَ»

(ق، قسم به قرآن مجید)....

پاک و منزه است آن قدیم، کتاب را باز می‌کند و پاسخ را می‌خواند، ای ابا العباس تو امام مردم هستی، پاک و منزه است خدایی که زمین را پس از مردنش زنده ساخت و ولایت‌ها را به خانه‌هاشان بازگردانید ای منصور، برای ساختن صور پا پیش بگذار که این، تقدیر عزیز علیم است»(4) .

اَمِت، شعار مسلمانان در جنگ بدر بود و همدیگر را با آن می‌شناختند. اَمِت به معنی بالا و پایین کردن است. خداوند متعال می‌فرماید:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«لَا تَرَى فِيهَا عِوَجًا وَلَا أَمْتًا»(5)

(هيچ کجی و پستی و بلندی در آن نمی‌بینی)

و منظور از آن در این شعار، هموار کردن بلندی با پستی و باز کردن راه با از بین بردن باطل و بر پا کردن حق می‌باشد. اَمِت، دعایی به سوی خداوند برای از بین بردن باطل و بر پا کردن حق، و تحریک مؤمنان برای از بین بردن باطل و بر پا داشتن حق می‌باشد.

در نشستن نماز بعد از سجده، پای چپ را زیر پای راست قرار می‌دهی و این نوع نشستن به این معنی است که: خداوندا، حق را به پا دار و باطل را از بین ببر.
منابع:

1- کمال الدین و تمام النعمة شیخ صدوق: ص 318 ؛ امامت و تبصره ابن بابویه قمی: ص 115.
2- غیبت محمد بن ابراهیم نعمانی: ص 178.
3- غیبت محمد بن ابراهیم نعمانی: ص 179.
4- الزام الناصب در اثبات حجّت غایب - شیخ علی یزدی حائری: ج 2 ص 209.
5- طه: 107.