علت مقدم بودن مرد نسبت به زن در آیه معنای بخشی از مناجات صحت گفته‌ی زن تماماً شرّ است

سؤال 1: سلام علیکم. در آیه‌ی

(وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى)،(1 )

(و پسر، چون دختر نیست)،

چرا در قرآن مذکر را بر مونث مقدم داشته است؟

سؤال 2: بسم الله الرحمن الرحیم «الهی ما ألذّ خواطر الإلهام بذکرک علی القلوب، وما أحلی المسیر إلیک بالأوهام فی مسالک الغیوب»

(خدایا! چه لذت‌بخش است در دل‌ها خاطرات الهام گرفته از یادت، و چقدر شیرین است پویش به سوی تو با مرکب اندیشه‌ها در راه‌های غیب).

السلام علیکم و رحمة الله. مایلم معنای این بخش از مناجات را بدانم. لطف می‌کنید آن را شرح دهید؟
با تشکر فراوان از شما.

سؤال 3: سلام علیکم و رحمة الله و برکاته. «المرأة شر كلها و شر ما فيها انه لابد منها» (همه چیز زن شرّ است و بدتر از آن این که از بودنش گریزی نیست).

1- این حدیث که از امیر المؤمنین در «نهج البلاغه» و «غرر الحکم» وارد شده، از لحاظ متن و سند تا چه حد صحیح است؟

2- و اگر حدیث صحیح باشد، معنای آن چیست و در چه شرایط تاریخی گفته شده است؟
با تشکر فراوان از شما.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

پاسخ سؤال 1:

مذکر مقدم شده است زیرا به آنها (تولد) پسری داده شده بود که همان حضرت عیسی (ع) باشد. وقتی مریم (ع) متولد شد آنها حیرت کردند؛ زیرا وی دختر بود. آنها دانستند عیسی (ع) از نسل‌شان‌ است و خداوند عیسی (ع) را از مریم (ع) قرار داد و به این ترتیب آن‌چه به ایشان وعده داده شده بود، محقق گشت:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

(فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَاللهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وِإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ)،(2 )

(چون فرزند خويش بزاد، گفت: ای پروردگار من، اين که زاييده‌ام ، دختر است ـ‌در حالی که خدا به آن‌چه زاييده بود داناتر است‌ـ و پسر چون دختر نيست. او رامريم نام نهادم. او و فرزندانش را از شيطان رجيم در پناه تو می‌آورم).

پاسخ سؤال 2:

«إِلَهِي مَا أَلَذَّ خَوَاطِرَ الْإِلْهَامِ بِذِكْرِكَ عَلَى الْقُلُوبِ وَ مَا أَحْلَى الْمَسِيرَ إِلَيْكَ بِالْأَوْهَامِ فِي مَسَالِكِ الْغُيُوبِ»

(خدایا! چه لذت‌بخش است در دل‌ها خاطرات الهام گرفته از یادت، و چقدر شیرین است پویش به سوی تو با مرکب اندیشه‌ها در راه‌های غیب).

با اخلاص، انسان به ذکر حقیقی، توفیق می‌یابد و با ذکر، به معرفت نایل می‌گردد. از جمله راه‌های معرفت، الهام است و دستاورد الهام، بیشتر شدن معرفت است. همراه با سیر الی الله باید اخلاص آدمی نیز افزایش یابد؛ و همچنین توفیقی که از جانب خدا بر او نازل می‌شود افزایش می‌یابد. و به همین جهت الهام از سوی خدا بر او بیشتر می‌گردد و نیز معرفتِ انسان بیشتر می‌شود. تا اینکه انسان بداند که معرفت حقیقی، عجز و ناتوانی از رسیدن به شناختِ حقیقت و کُنه است.

پاسخ سؤال 3: صحیح نیست.

1430 هـ.ق

منابع:

1 - آل عمران: 36.

2 - آل عمران: 36.