پرسشی در زمینه‌ی توحید

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

سلام بر تو ای وصی و فرستاده، امام احمد الحسن یمانی، و رحمت خداو برکاتش.

سرورم! روایت شده است از ابراهیم از پدرش از نضر بن سوید از هشام بن حکم که از امام صادق(ع) درباره‌ی نام‌های خدا و اشتقاق آنها پرسید، که الله از چه مشتق شده است؟ حضرت(ع) فرمود: «ای هشام! الله از «اله» مشتق است و اله، مألوهی (پرستش شونده) لازم دارد و نام، غیر صاحبِ نام می‌باشد. پس کسی که نام را بدون صاحب نام بپرستد، به طور قطع کافر است و چیزی را نپرستیده است و کسی که نام و صاحب نام را بپرستد شرک ورزیده و دو چیز را پرستیده است و هر که صاحب نام (معنی) و نه نام را بپرستد، این یگانه پرستی است. ای هشام! فهمیدی؟ عرض کردم: بیشتر بفرمایید.

فرمود: همانا خداوند نود و نُه نام دارد. اگر هر نامی، همان صاحب نام باشد، باید هر کدام از نام‌ها، خدایی جداگانه باشد؛ ولی خداوند معنایی است که این نام‌ها بر او دلالت می‌کنند و همه‌ی نام‌ها غیر خود او می‌باشند. ای هشام! نان، نامی برای چیزی است که خورده می‌شود و آب نامی برای چیزی است که نوشیده می‌شود و لباس نامی برای چیزی است که پوشیده می‌شود و آتش، نامی برای چیزی است که می‌سوزاند. ای هشام! آیا طوری فهمیدی که بتوانی دفاع کنی و در مبارزه با دشمنان ما و کسانی که همراه خدای بزرگ و والا چیز دیگری می‌پرستند (و برای او شریک می‌گیرند) پیروز شوی؟ عرض کردم: آری. فرمود: ای هشام! خداوند به خاطر آن، تو را سود دهد و پایدارت بدارد». هشام گوید: به خدا سوگند! از زمانی که از آن مجلس برخاستم تا امروز کسی در بحث‌های توحید بر من چیره نشده است(1) .

و امام رضا(ع) اینگونه می‌فرماید که او خودش بود و خودش، قدرتش نافذ بود، پس، از اینکه خودش را نام ببرد بی‌نیاز بود، ولی برای خود نام‌هایی برگزید تا دیگران او را به آن نام‌ها بخوانند؛ زیرا اگر او به نام خود خوانده نمی‌شد شناخته نمی‌گشت. از ابوالحسن رضا(ع) روایت شده است که فرمود:

«او، خودش بود و خودش، او بود، قدرتش نفوذ داشت پس بی‌نیاز بود از این که ذات خود را نام ببرد ولی برای خود نام‌هایی برگزید تا دیگران او را به آن نام‌ها بخوانند؛ زیرا اگر او به نامش خوانده نمی‌شد شناخته نمی‌شد، و نخستین نامی که برای خود برگزید: «علیّ عظیم» بود زیرا او برتر از همه چیز است؛ معنای آن «الله» است و اسمش «علیّ عظیم» که اولین نام‌های او است که او برتر از همه چیز است»(2).

سرورم! خاضعانه از شما درخواست می‌کنم که توحیدی را که جدت امام هُمام جعفر بن محمد صادق(ع) در این حدیث شریف به آن اشاره فرموده است، به من بشناسانی. این سؤال اول.

و سؤال دوم: از او الحسن امام رضا(ع) روایت شده است که فرمود:
«او، خودش بود و خودش، او بود، قدرتش نفوذ داشت پس بی‌نیاز بود از این که ذات خود را نام ببرد ولی برای خود نام‌هایی برگزید تا دیگران او را به آن نام‌ها بخوانند؛ زیرا اگر او به نامش خوانده نمی‌شد شناخته نمی‌شد، و نخستین نامی که برای خود برگزید: «علیّ عظیم» بود زیرا او برتر از همه چیز است؛ معنای آن «الله» است و اسمش «علیّ عظیم» که اولین نام‌های او است که او برتر از همه چیز است».

از مولای بزرگوار ـ‌یمانی‌ـ تقاضا دارم این حدیث را به گونه‌‌ای تبیین فرماید که این اسم شریف را با شناختی حقیقی به من بشناساند.

و سؤال سوم: سرورم یمانی! معاد، جسمانی است یا روحانی؟
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم

والحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

پاسخ پرسش‌هایی که درباره‌ی توحید است، در کتاب تفسیر سوره‌ی توحید خواهد آمد و به فضل خدا ان شاء الله به زودی منتشر خواهد شد. از خداوند مسئلت می‌نمایم که با شفا و عافیت بر شما منّت نهد. او یاور من است و دوست شایستگان، و جمیع احوال شما را نکو گرداند.

بدان که دنیا سرای بلا و امتحان است و ایامی است که تقریباً چیزی از آنچه از زندگی ما در آن گذشته است را به یاد نداریم، حتی اگر کسی از شما بخواهد که درباره‌ی سال‌های گذشته زندگی‌ات سخن بگویی، نمی‌توانی بیش از یک یا چند ساعت صحبت کنی و شایسته است انسان به آن زندگی‌ای که در یک یا چند ساعت خلاصه می‌شود، اهتمام و التفات نداشته باشد:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

«قَالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ * قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَاسْأَلْ الْعَادِّينَ * قَالَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ * أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ»(3)

 (گويد : به شمارِ سال‌ها، چه مدت در زمين زيسته‌ايد؟ * گويند: يک روز يا قسمتی از يک روز. از آنها که می‌شمردند بپرس. * گويد: اگر آگاهی داشتيد، می‌دانستيد که جز اندکی نزيسته‌ايد! * آيا پنداريد که شما را بيهوده آفريده‌ايم و شما به سوی ما بازگردانیده نمی‌شويد؟).

خداوند شما را توفیق دهد! آیت الکرسی را با زعفران بر روی کاغذی بنویس و با خود همراه داشته باش. همچنین سوره‌ی یس و سوره‌ی واقعه را با زعفران بر روی کاغذی بنویس و کاغذ را در آب قرار بده تا نوشته حل شود. با آب آن غسل کن و نگذار اضافی آب به جای نجسی برود؛ بلکه آب را جمع کن و در یک مکان پاکیزه بریز. از خداوند تمام عافیت را مسئلت دارم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

اواخر صفر 1431 هـ.ق

منابع:

1- کافی: ج 1 ص 87 ح 2 ، باب معانی نام‌ها و اشتقاق‌ها.

2- کافی: ج 1 ص 113.

3- مؤمنون: 112 تا 115.