اذا جاء نصر الله والفتح

تفسیر این سوره چیست؟

بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«إِذَا جَاء نَصْرُ اللهِ وَالْفَتْحُ * وَرَأَيْت َ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللهِ أَفْوَاجًا * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا» (1)

(چون ياری خدا و پيروزی فراز آيد * و مردم را ببينی که فوج فوج به دين خدا درمی‌آيند * پس به ستايش پروردگارت تسبيح گوی و از او آمرزش بخواه که او بسیار توبه‌پذير است).

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

والحمدلله رب العالمین،

وصلی الله علی محمد و آل محمد الائمة والمهدیین وسلّم‌تسلیماً.

فتح مبین را در چندین مورد در کتاب تفسیر سوره‌ی فاتحه و کتاب متشابهات بیان کردم (2)، اما توبه و طلب بخشایش و مغفرت، از گناهی است که همیشه همراه با صفحه‌ی وجود مخلوق می‌باشد، هر چند که مخلوق در مرتبه‌ی

«قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى»

(فاصله‌ی دو کمان یا کم‌تر)

باشد. این گناه، همان منیّت و ظلمتی است که باید در صفحه‌ی وجود مخلوق در هر مقامی که قرار دارد، باشد. پس این سوره چنین می‌باشد:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللهِ وَالْفَتْحُ * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً»

(چون ياری خدا و پيروزی فراز آيد * پس به ستايش پروردگارت تسبيح گوی و از او آمرزش بخواه که او بسیار توبه‌پذير است ).

اما این سخن خداوند متعال

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللهِ أَفْوَاجاً»

(و مردم را ببينی که فوج فوج به دين خدا درمی‌آيند) در این عالم جسمانی، متعلق به مردم می‌باشد؛ توبه‌کنندگان و استغفارکنندگان از گناهِ کوتاهی در حق ولیّ خدا و حجّت او بر بندگانش. ولیّ خدا نیز خداوند را ستایش و برای آنها طلب بخشایش می‌کند که بدون طلب بخشایش ولیّ خدا، خداوند آنها را نمی‌آمرزد:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا» (3)

(هيچ فرستاده‌ای را نفرستاديم جز آنکه ديگران به امر خدا بايد مطيع فرمان او شوند و اگر هنگامی که مرتکب گناهی شدند نزد تو آمده بودند و از خدا آمرزش خواسته بودند و پيامبر برايشان آمرزش خواسته بود، خداوند را توبه‌پذير و مهربان می‌يافتند).

و اگر یاری خدا و تأیید خداوند متعال نباشد، فتح مبین برای فرستاده محقق نخواهد شد و به همراه فتح مبین، الزماً فتح و گشایش در این عالم محقّق خواهد شد و مردم گروه گروه وارد دین خدا می‌شوند.

منابع:
1- نصر: 1 تا 3.
2سید احمد الحسن در متشابهات ج 1 ص 3 و ص 17 و 21 و در جلد دوم متشابهات ص 47 و 48 و در جلد سوم ص 103 و در موارد دیگر، ذکر فرموده‌اند.
3 - نسا: 64.