خداوند در قرآن به طور عمومی بر ولایت ائمه ع تصریح نموده است

پس از تحیت‌... از شما خواهش‌می‌کنم لطف‌نمایید، به این سؤال پاسخ‌دهید: چرا خداوند‌سبحان در قرآن کریم موضوع ولایت خاصه‌ی ائمه (ع) را به صراحت بیان نفرموده‌است؟

ولی در خصوص آیاتی که به‌طور مرتب به گوش‌مان می‌خورد مثل:

«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّه وَرَسُولُهُ....»(1 ).

(جز اين نيست که دوست شما خدا است و رسول او…).

این تعابیر جزو متشبهات است و از آیات محکم به شمار نمی‌رود؛ همان آیاتی که خداوند در مورد آن‌ها فرموده‌است:

«هو الذی انزل علیکم الکتاب منه آیات محکمات و اخر متشابهات»(2 ).

هم‌چنین حق‌تعالی فرموده‌است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«فَأَمَّا الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْويلِهِ وَ ما يَعْلَمُ تَأْويلَهُ إِلاَّ اللّه»(3 ).

(آن‌ها که در دلشان میل به باطل است، به سبب فتنه‌جویی و میل به تأویل از متشابهات پیروی‌می‌کنند، در حالی که تأویل آن‌را جز خدای نمی‌داند).

سؤال دوم: حکم کسی که ولایت‌را انکار‌کند چیست، چه وی مسلمان باشد و چه غیر‌مسلمان؟
با تشکر از شما.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
و الحمد للّه رب العالمین، و صلی اللّه علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

خداوند در قرآن به‌طور عمومی بر ولایت ائمه (ع) تصریح نموده‌است و پیامبر‌خدا (نیز آن‌را شرح داده و برای مردم تبیین فرموده‌است؛ و واضح است که پیامبر (ص) شارح و بیانگر قرآن است و آن‌چه که آن حضرت بیان‌می‌دارد «متشابه» نیست بلکه جزو «محکمات» است. خدای‌متعال می‌فرماید:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«... وَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ»(4 ).

(... و بر تو قرآن‌را نازل‌کرديم تا آن‌چه را برای مردم نازل شده‌است برای‌شان بيان کنی و باشد که بينديشند).

پیامبر خدا حضرت محمد (ص) وفات نیافت مگر پس از آن‌‌‎‌که برای مردم آشکار‌ساخت که چه کسانی اولیا و حجت بر آن‌ها هستند؛ و این همان تفسیر این سخن خداوند است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّه وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ»(5 ).

(ای کسانی که ايمان آورده‌ايد، از خدا اطاعت کنيد و از رسول و اولی‌الامر خويش فرمان‌بريد).

و نیز:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّه وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ»(6 ).

 (جز اين نيست که دوست شما خدا است و رسول او و مؤمنانی که نماز‌می‌خوانند و هم‌چنان که در رکوع‌اند انفاق‌می‌کنند).

و نیز آیه‌ی:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«و َإِذَا جَاءهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُوْلِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْ لاَ فَضْلُ اللّه عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلاَّ قَلِيلاً»(7).

(و چون خبری، چه ايمنی و چه ترس به آن‌ها رسد، آن‌را در همه‌جا فاش‌می‌کنند و حال آن‌که اگر در آن به پيامبر و اولی‌الامر‌شان رجوع می‌کردند، حقيقت امر‌را از آنان در‌می‌يافتند و اگر فضل و رحمت خدا نبود، جز اندکی، همگان از شيطان پيروی می‌کرديد).

در میان صحابه هیچ کس نیست که ولایتی هم‌پایه‌ی ولایت خدا و پیامبر (ص) داشته‌باشد، به‌جز علی بن ابی‌طالب (ع)؛ و پیامبر (ص) در مواقف متعددی تصریح‌نموده که ولایت علی (ع) مانند ولایت او است، از جمله در حدیث مشهور و ثابت‌شده‌ی ثقلین. هم‌چنین از آن جمله‌است آن‌چه که به بریده‌ی صحابی فرمود و متن آن‌را به شما ارایه‌می‌نمایم:

بریده می‌گوید: «با علی (ع) در سفر یمن همراه‌بودم و از او رفتاری ناگوار مشاهده کردم. هنگامی‌که بر پیامبر خدا (ص) وارد‌شدم و از علی (ع) یاد و از او عیب‌جویی نمودم، دیدم چهره‌ی پیامبر (ص) دگرگون‌شد و فرمود: «یا بریده الست اولی بالمؤمنین من انفسهم» (ای بریده! آیا من نسبت به مؤمنان از خود آنان برتر نیستم؟) گفتم: چرا ای رسول خدا. پیامبر خدا (ص) فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» (هر کس من مولای اویم، علی مولای او است)».

علمای عامه این حدیث ‌را صحیح‌ شمرده‌اند و من بر تصحیح البانی بسنده ‌می‌کنم. وی در سلسلة‌الصحیحه ج 4 ص 336 زیر شماره‌ی 1750 این روایت‌را صحیح‌دانسته و درباره‌ی آن گفته‌است: «این حدیث با این سند به شرط شیخین صحیح است».

تأویل‌گران و شکاکان شما‌را فریب‌ندهند به این که ولایت علی (ع) در این‌جا همان یاری او یا محبت یا مواردی از این دست است چرا که حضرت (ص) آن‌را با عبارت: «الست اولی بالمؤمنین من انفسهم» (آیا من نسبت به‌مؤمنان از خود آنان برتر نیستم) تبیین نموده‌است و پس از آن نیز فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» (هر‌کس من مولای اویم، علی مولای او است)؛ یعنی ولایت علی (ع) مانند ولایت حضرت محمد (ص) است و او از خود مؤمنین نسبت به آن‌ها سزاوارتر است. سخن در این باب بسیار طولانی است و به‌خواست خدای‌متعال در جای خودش خواهد‌آمد.

هیأت علمی انصار امام مهدی(ع)
(خداوند در زمین تمکینش دهد)
آخر ذی الحجه/1432 هـ
منابع:
1 - مائده: 55.
2- سؤال‌‌کننده این گونه آیه‌را آورده و درست آیه به‌صورت زیر است:

«هُوَ الَّذي أَنْزَلَ الْکِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهات».

(او است که این کتاب‌را بر تو نازل کرد بعضی از آیه‌ها محکمات‌اند، این آیه‌ها ام الکتاب‌اند و بعضی آیه‌ها متشابهات‌اند).

3- آل عمران: 7.
4- نحل: 44.
5- نساء: 59.
6- نساء: 55.
7- نساء: 83.