مشخص کردن فجر صادق

پرسشی از شیخ محمد عطیه از مصر:

ما مستبصرینی هستیم که از ولایت سقیفه‌ی بنی‌ساعده به ولایت اهل‌بیت ع بازگشته‌ایم. ما در جوامع سنی زندگی می‌کنیم. قضیه‌ی فجر صادق و اختلاف در وقت آن مطرح شد. بین مستبصرین این گونه شایع شده که فجر صادق بیست دقیقه پس از اذان اهل سنّت می‌باشد.

اینان دو گروه هستند؛ گروهی اندکی پیش از اذان اهل سنّت از آب و غذا خوردن دست می‌کشند و بیست دقیقه پس از آنها نماز می‌خوانند. من، خانواده‌ام و کسانی که به فضل خداوند از انصار شده‌اند و سخن مرا می‌شنوند، این‌گونه هستیم. گروه دیگر بیست دقیقه پس از اذان آن‌ها می‌خوردند و نماز می‌خوانند. اکنون پس از مطالعه‌ی پرسش شماره‌ی 345 از پاسخ‌های روشنگرانه جلد 4 روشن شد که اذان صبح اهل سنّت، 90 دقیقه پیش از طلوع خورشید است که همان فجر صادق از نظر یمانی آل محمد ع می‌باشد.

اکنون حکم شرعی کسی که پس از اذان اهل سنّت می‌خورده و معتقد بوده فجر صادق، بیست دقیقه پس از اذان آن‌ها است و سپس روشن شد که آنها پس از فجر صادق می‌خوردند و این کارشان از روی جهل و نادانی بوده، چیست؟

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

والحمدلله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

در پرسش، سخنی وجود دارد که دقیق نیست و به بنده نسبت داده شده است؛ اینکه من گفته‌ام فجر صادق نود دقیقه پیش از طلوع خورشید است. امیدوارم پاسخ مرا در کتاب پاسخ‌های روشنگر با دقت مطالعه کنی. موضوع را در پاسخم رتبه‌بندی نمودم:

در خصوص وقت صبح، اگر امکانش برایت وجود دارد با علامت‌هایی که در کتاب شرایع شرح داده‌ام، تحقیق کن؛ در غیر این صورت هنگامی است که خورشید در 19 درجه زیر افق قرار گرفته باشد و اگر این نشد، یک ساعت و نیم یعنی 90 دقیقه پیش از طلوع می‌باشد.

به طور معمول رسیدن به مسئله‌ی ترتیب وقت فجر بنا بر زاویه‌ی خورشید به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد. برنامه‌هایی در اینترنت وجود دارد که به راحتی و آسانی از طریق آنها، می‌توان وقت فجر را در مکانی که شما در آن هستید، دانست. این روش برای هنگامی است که از فهمیدن وقت با استفاده از دیدن ـ‌همان‌طور که در پاسخ بالا بیان کردم‌ـ ناتوان باشید. مسئله‌ی 90 دقیقه، حکمی عمومی است که کسی که در اضطرار قرار دارد از آن استفاده می‌کند؛ همان‌طور که مسئله را در مورد احکام نماز و روزه در قطب و اطرافش بیان نمودم.

اما در مورد پرسش از کسی که با تلاش و جدیت، وقت صبح را به دست آورده و در مورد حکم شرعی کوتاهی نورزیده، ولی در نهایت به وقتی ظنی رسیده که بعداً برایش مشخص شده که اشتباه نموده است، در نماز و روزه‌اش اشکالی نیست؛ البته تا زمانی که مربوط به گذشته است و وقت انجام دادنش گذشته باشد.

ذی‌القعده 1435 هـ.ق