منظور علی ع از این سخن چیست منم اول و آخر

در خطبه‌ای از امام علی(ع) وارد شده است که می‌فرماید حضرت(ع) اول و آخر است؛ منظور چیست؟

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
والحمدلله رب العالمین،

وصلی الله علی محمد و آل محمد الائمة والمهدیین وسلّم‌تسلیماً.

فکر نمی‌کنم کسی که متشابهات را با دقت خوانده باشد معنی این سخن امام علی(ع) «انا الأول و انا الآخر» (منم اول و منم آخر) را درک نکند(1) ؛ با این وجود توضیحات بیشتر در کتاب تفسیر سوره‌ی توحید که انشاء الله به زودی منتشر خواهد شد ، (2) خواهد آمد.
منابع:

1- به ابتدای کتاب متشابهات جلد اول مراجعه نمایید.
2- این کتاب هم‌اکنون منتشر و به فارسی نیز برگردان شده است.