نماز جمعه

نماز جمعه

پرسش 104:

وقت نماز جمعه به اندازۀ وقت نماز ظهر می‌باشد. آیا این به آن معنا است که وقت نماز جمعه تا پیش از غروب تا به اندازۀ زمان به جا آوردن نماز عصر، ادامه دارد؟

پاسخ:

وقت آن همان‌طور است که شما گفتی.

پرسش 105:

مدت نماز جمعه از شروع اذان تا انتهای دو رکعت نماز جمعه چقدر است؟

پاسخ:

مدت زمان معینی برای آن شرط نشده است؛ اما زمان باید برای خواندن دو خطبه و دو رکعت کافی باشد. مستحب است امام کوتاه کند و از طولانی کردن کسالت‌آور و همچنین مختصر کردنی که اختلال ایجاد کند، بپرهیزد.

پرسش 106:

گاهی تعداد افراد کافی بعد از زوال ـ‌یعنی اول وقت‌ـ جمع نمی‌شوند، و پس از سپری شدن دو ساعت از زوال جمع می‌شوند و این در حالی است که نماز ظهر را در اول وقت خوانده‌اند.آیا تکرار نماز جمعه در صورت جمع شدن افراد کافی واجب می‌باشد؟ اگر نماز ظهر را نخوانده باشند چطور؟

پاسخ:

در صورتی که امامی معیّن وجود نداشته باشد اقامۀ نماز جمعه مستحب است، و با وجود امامی که امام معصوم او را منصوب نموده باشد و یا با وجود کسی که امام برای تعیین ائمۀ جمعه معین کرده باشد، اقامۀ نماز جمعه واجب است. بر این امام اقامۀ نماز در هنگام زوال و در صورتی که افراد کافی حضور داشته باشند و بقیۀ شروط هم محقق شده باشد واجب می‌باشد. اگر هنگام زوال تعداد افراد کافی نبود و او نماز ظهر را خواند، دیگر خواندن نماز جمعه بر او واجب نیست. اما اگر پس از زوال نمازش را به تأخیر انداخت تا اینکه تعداد نفرات کافی جمع شدند، اقامۀ نماز جمعه مادامی که وقت باقی است، بر او واجب می‌باشد؛ و با علم به اینکه امام تعیین شده برای نماز وجود دارد، واجب است نزد او و یا جایی که او برای اقامۀ نماز تعیین کرده است حاضر شوند، و با دانستن اقامۀ نماز، حضور در آنجا واجب می‌باشد.

پرسش 107:

در صورتی که تعداد کافی برای اقامۀ نماز حاضر نباشند، آیا مدتی منتظر ماندن به امید تکمیل شدن تعداد و اقامۀ نماز جمعه بهتر است یا اقامۀ نماز ظهر در اول وقت؟

پاسخ:

اگر امید کامل شدن نفرات وجود دارد، منتظر ماندن بهتر است.

پرسش 108:

آیا پسر بچۀ ممیّز می‌تواند تعداد نمازگزاران برای اقامۀ نماز جمعه را تکمیل کند؟

پاسخ:

تعداد با پسر بچۀ ممیّز تکمیل نمی‌گردد.

پرسش 109:

آیا زن یا بنده اگر در محل نماز جمعه حضور پیدا کند، نماز بر او واجب می‌شود و جزو تعدادی که لازم است تا نماز جمعه منعقد گردد به حساب می‌آیند؟

پاسخ:

اگر متحمل زحمت حضور شدند، نماز جمعه بر آنها واجب می‌شود و جزو تعداد محسوب می‌گردند و نماز جمعه با آنها منعقد می‌گردد.

پرسش 110:

کسی که پایش لنگ است، اگر حضور در نماز جمعه برایش امکان‌پذیر باشد آیا حضور برایش واجب می‌شود؟

پاسخ:

حضور بر او واجب نمی‌باشد.

پرسش 111:

(اگر امام معصوم یا آن شخصی که از طرف او منصوب شده است موجود نباشند، نماز جمعه مستحب است) آیا منظور از عدم وجود امام و یا کسی که امام او را منصوب نموده، عدم حضور این دو برای نماز است درحالی‌که در مکان دیگری حاضر می‌باشند، و یا منظور چیز دیگری است؟

و اگر نماز جمعه بدون حضور این دو منعقد گردد اما با راهنمایی و توصیۀ امام باشد چه حکمی دارد؟

پاسخ:

منظور، عدم حضور آن دو، یا منظور تا هنگام عدم حضور امام است بدون اینکه امامی را برای نماز تعیین کرده باشد.

پرسش 112:

در نماز جمعه وارد شده است: (اگر در وسط نماز جمعه، امام (جمعه) فوت کند (بمیرد)، نماز باطل نمی¬شود، بلکه جایز است، جماعت کسی را جلو بیندازند تا نماز جمعه را برای آنها تمام کند).

سوال این است: کسی که پیش فرستاده می‌شود آیا باید نماز را با آنها تکمیل کند و یا نمازی جدید را با آنها آغاز نماید؟ و چگونه او را مقدم بدارند در حالی که در نماز می‌باشند و مثلاً اگر کسی که می‌خواهند مقدم بدارند در صفوف آخر باشد چطور؟

پاسخ:

کسی که جلو فرستاده می‌شود، نماز را کامل می‌کند و نیازی نیست کسی که جلو فرستاده می¬شود توسط همۀ جماعت انتخاب شود، بلکه اگر تعدادی به او اشاره کنند که جلو رود کافی است.

پرسش 113:

کر و لال‌ها چگونه نماز جمعه را به جا آورند در حالی که خطبه‌ها را نمی‌شنوند و نمی‌فهمند؟ آیا باید کسی با زبان اشاره خطبه‌ها را به آنها بفهماند؟ یـا صِرف حضور آنها کفایت و تکلیف شرعی را ساقط می‌نماید؟

پاسخ:

بهتر است کسی خطبه‌ها را با زبان اشاره به آنها بفهماند ولی واجب نیست.

پرسش 114:

آیا شرط است که خطبه‌ها به زبان عربی باشد؟ و اگر عربی به غیر عرب در نماز جمعه اقتدا کند، چه حکمی دارد؟

پاسخ:

جایز است که خطبه به زبان بیشتر افراد حاضر برای نماز خوانده شود؛ اما واجب است که حمد خدا، صلوات بر پیامبر و قسمتی از قرآن به زبان عربی خوانده شود و بهتر آن است که خطبه به زبان عربی باشد و برای غیر عرب ترجمه شود، حتی اگر بیشتر افراد حاضر، غیر عرب باشند. کسی که عربی را نیکو ادا می‌کند جایز است به کسی که نیکو ادا نمی‌کند اقتدا کند، اما بهتر آن است که خطیب، عربی را به خوبی بداند و به عربی خطبه بخواند و قومیّت در این موضوع هیچ نقشی ندارد؛ بنابراین امام می‌تواند از هر قومیتی باشد و عربی را نیز به خوبی بداند.

پرسش 115:

آیا جایز است امام در حین ادای خطبه سلاحی به دست گیرد؟

پاسخ:

مکروه است که بر سلاح تکیه کند مگر به واسطۀ ترسی و به وجود آمدن نیازی برای انجام این کار، و تکیه کردن بر عصا، ستون یا تریبون چوبی مستحب می‌باشد.

پرسش 116:

اگر امام جمعه، خود، مسافر باشد، آیا نماز جمعۀ او صحیح است؟ و نیز کسانی که به او اقتدا کنند؟ چه کسانی که نمازشان کامل است و چه کسانی که نمازشان شکسته باشد.

پاسخ:

صحیح است.

پرسش 117:

اگر امام در نماز جمعه بعد از قنوت دوم، بعد از رکوع، به جای اینکه برای سجده پایین بیاید، بار دیگر به رکوع رود، حکمش چیست؟ و اگر نماز او باطل باشد، حکم نماز مأمومین در این حالت چیست؟

پاسخ:

اگر پیش از اینکه سر از رکوع بردارد به یاد آورد و برای سجده تکبیر بگوید و پایین رفتن خود به سمت زمین را ادامه دهد و سجده کند نمازش صحیح است، اما اگر به یاد نیاورد تا اینکه سر از رکوع بردارد، نماز او و کسانی که به او اقتدا کرده‌اند باطل می‌باشد.

پرسش 118:

آیا می‌شود انبساط (گستردن) خورشید و بالا آمدن آن را پس از طلوع خورشید، آن‌گونه که در آن نافلۀ جمعه خوانده می‌شود بیان نمایید؛ و حتی اگر امکان‌پذیر باشد بر حسب ساعت.

پاسخ

زمان بین طلوع خورشید و زوال آن (میان روز) به سه قسمت تقسیم می‌شود: ثلث اول پس از طلوع، انبساط (گستردن) است، ثلث دوم بالا آمدن، و ثلث سوم پیش از زوال می‌باشد.

پاسخ های فقهی کتاب نماز ص 46-52.