نماز استیجاری

نماز استیجاری

پرسش 136:

یکی از مؤمنان مبلغ 10 هزار به عنوان اجرت نماز پدر فوت‌شده‌اش به من داده است. حکم این امانت چیست؟

پاسخ:

دریافت اجرت در برابر نماز خواندن یا روزه گرفتن به نیابت از مرده باطل است چرا که در چنین نماز و روزه‌ای نیت نزدیک شدن به خداوند سبحان نیست؛

زیرا اگر اجرتی نباشد برای این متوفی نمازی خوانده و روزه‌ای گرفته نمی‌شود؛ بنابراین چنین نماز و روزه‌ای با نیت نزدیکی به مال انجام می‌شود نه با نیت نزدیکی به خداوند.

اگر مرده پسر بزرگی ـ‌که قضای آنچه بر ذمۀ والدینش است بر او واجب باشد‌ـ نداشته باشد و یا پسری دارد ولی توانایی قضای آنچه بر ذمه‌شان است را نداشته باشد و داوطلبی هم یافت نشود که ذمۀ این متوفی را بری کند، به جای هر روز روزه یک مُد طعام و به جای نماز یک شبانه‌روز نیز یک مد طعام صدقه بدهد و با این مال براساس تفصیلی که پیش‌تر گفته شده است عمل نماید. والحمد لله.

پرسش 137:

و حکم آنچه در گذشته انجام شده و مالی که در مقابلش گرفته شده، چگونه است؟

پاسخ:

در آنچه از نماز و روزه در برابر دریافت اجرت قبلاً ادا کرده‌اید، چیزی بر شما نیست، اگر نمی‌دانستید که اینها بدعت است و در قرآن یا سنّت منقول از پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) تشریع نشده است.

آنچه به عنوان اجرت که به جهت ادای روزه و نماز برای اموات دریافت کرده‌اید (کسانی که بر ولایت حجت خدا در زمانشان مردند یا کسانی که وضعیت آنها را نمی‌دانید) و آنها را ادا ننموده‌‌اید، می‌توانید مبلغ را همان‌گونه که گفته شد به نیابت از مرده صدقه بدهید.

همچنین می‌توانید آنچه از قضای نماز و روزه برای اموات که در گذشته به جا آورده و در برابرشان اجرت دریافت کرده‌اید (اگر نمی‌دانستید که دریافت اجرت در برابر قضای نماز و روزه بدعت است) اشکالی ندارد اما اکنون می‌توانید قضای ایشان را با نیت نزدیکی به خداوند به جا آورید نه در برابر مالی که قبلا به عنوان اجرت دریافت کرده‌اید.

در خصوص قضای نماز، قضا در شب بیست و سوم ماه رمضان برابر با هزار ماه است، و اگر بر ذمۀ شخصی به عنوان مثال دو سال یا ده سال یا حتی هزار ماه نماز قضا باشد، قضای یک روز در شب قدر، او را کفایت می‌کند.

پرسش 138:

اگر مکلّف حکم را نداند و اموالی که از طرف میّت چه در برابر نماز و چه در برابر روزه دریافت کرده است را مصرف نموده باشد، حکمش چیست؟

پاسخ:

در صورتی که او فقیر و محتاج بوده و آن مبلغ را برای غذای خودش یا خانواده‌اش خرج کرده باشد، آن اموال صدقه از طرف مرده در عوض قضای نماز و روزه‌ای که برعهده‌اش می‌باشد محسوب می‌گردد؛

اما اگر بی‌نیاز می‌باشد ـ‌همان‌طور که در پاسخ‌های پیشین بیان شد‌ـ بر او واجب است آن اموال را از طرف مرده صدقه دهد.

پرسش 139:

و آیا گرفتن اجرت در برابر خواندن قرآن نیز همان حکم را دارد؟

پاسخ:

دریافت اجرت در برابر قرائت قرآن با صدای بلند جایز است، حتی اگر انسانی حضور نداشته باشد؛ چرا که کسانی از مؤمنان جنّی که دیده نمی‌شوند حضور خواهند داشت.

پاسخ های فقهی کتاب نماز ص 60-62.