نماز جماعت

نماز جماعت

پرسش 140:

در شرایع آمده است: (اقامۀ جماعت در هیچ یک از نمازهای مستحبی جز نماز طلب باران و عید فطر و قربان (اگر شرایط وجوب آن محقق نشود) جایز نیست...)

حال این عبارت نیز که در شرایع آمده است به چه معنایی است: (و در بعضی از شرایط، شخصی که نماز با عنوان مستحبی می¬خواند می¬تواند به کسی که نماز واجب یا نماز با عنوان مستحبی می¬خواند اقتدا کند، همچنین کسی که نماز واجب می¬خواند می¬تواند به کسی که نماز با عنوان مستحبی می¬خواند اقتدا کند)؟

پاسخ:

در اینجا کسی که نماز مستحبی (نافله) می‌خواند به معنای کسی که نماز نافلۀ مستحبی می‌خواند نیست بلکه منظور کسی است که نماز واجب را دوباره می‌خواند و عبارتی که پس از آن در شرایع آمده نیز همین مطلب را تبیین می‌کند:

(مستحب است که اگر کسی نمازش را فرادی می‌خواند و همان نماز به جماعت بر پا شود، آن نماز را تکرار کند، چه امام شود و چه مأموم).

پرسش 141:

اگر امام سوره را بعد از فاتحه از روی فراموشی یا سهو نخواند و در رکوع وارد شود وظیفۀ مأموم چیست؟

پاسخ:

به همراه امام رکوع کند و چیزی بر عهده‌اش نیست.

پرسش 142:

حکم امامت کسی که باید بر او حد جاری شود ولی هنوز اجرا نشده و از گناهش نیز توبه نموده است چیست؟

پاسخ:

صحیح است.

پرسش 143:

منظور از (امّی) در شروط امام جماعت چیست؟

پاسخ:

یعنی کسی که نمی‌تواند بخواند و بنویسد و قرآن را درست قرائت نمی‌کند.

پرسش 144:

آیا امام بودن تمتام (کسی که تند و نامفهوم سخن بگوید) فقط برای کسی که حروف را به خوبی ادا می‌کند جایز نیست یا به طور کلی جایز نمی‌باشد؟

پاسخ:

امام بودن این شخص برای کسی که قرائت نیکویی دارد جایز نمی‌باشد، و تمتامی (کسی که تند و نامفهوم سخن می‌گوید) که امامتش جایز نیست کسی است که با قرائتش معنا تغییر می‌یابد یا آنچه قرائت می‌کند قابل فهم نباشد؛ همان‌طور که در شرایع روشن می‌باشد:

(اگر امام جماعت به گونه¬ای قرائت می‌کند که معنی را تغییر می¬دهد یا فهمیده نمی¬شود، امامتش برای کسی که می‌تواند صحیح قرائت کند جایز نیست. همچنین کسی که (در تلفظ) حروف را تغییر می¬دهد ـ‌مانند کسی که لکنت دارد یا شبیه به آن(1)‌ـ نمی¬تواند برای کسی که صحیح قرائت می¬کند امامت کند).

پرسش 145:

آیا مقدم داشتن شخص فقیه‌تر در نماز جماعت به معنی فقیه‌تر به طور مطلق است یا کسی است که فقط در احکام نماز فقیه‌تر می‌باشد؟

پاسخ:

فقیه‌تر به طور مطلق.

پرسش 146:

منظور از مهاجرین و اعرابی ـ‌که امامتش بر آنها (مهاجرین) مکروه است‌ـ چیست؟

پاسخ:

اعرابی در این زمان بر کسی که سرگرم دنیا و به دینش بی‌اعتنا است منطبق می‌باشد و مهاجرین، همان سبقت گرفتگان در ایمان هستند؛ کسانی که جان و مال و تلاششان را برای یاری دادن دین و بالا بردن کلمۀ الله فدا کرده‌اند.

پرسش 147:

آیا نماز جماعت پشت امام اصلی اگر حاضر باشد واجب است؟

پاسخ:

واجب نیست.

پرسش 148:

اگر کسی پیش از رکوع رکعت سوم به امام ملحق شود آیا واجب است منتظر رکوع امام شود و سپس ملحق گردد، و یا تکبیر بگوید حتی اگر می‌داند زمان کافی برای قرائت حمد و سوره در اختیار ندارد؟

پاسخ:

منتظر ماندن برای رکوع امام بر او واجب نیست.

پرسش 149:

چه چیزهایی را امام از طرف مأموم در نماز جماعت به عهده می‌گیرد؟

پاسخ:

امام اذان و اقامه را در صورتی که یکی از مأمومین متصدی آن نشده باشد بر عهده می‌گیرد. همچنین قرائت در رکعت اول و دوم را، و همچنین تکبیرهای واجب برای رکوع و سجود و سر برداشتن از آن را به عهده می‌گیرد؛ که اینها برای مأموم مستحب می‌گردند.

پرسش 150:

آیا نشستن مأموم برای انتظار، کیفیت معینی دارد؛ آن زمانی که امام تشهد وسط را می‌خواند و او در رکعت اول است، یا اینکه امام در تشهد آخر نماز است و او می‌خواهد برخیزد تا نمازش را تکمیل نماید؟

پاسخ:

مانند نشستن در نماز بنشیند.

پرسش 151:

در مورد نماز جماعت آمده است: (زمان ایستادن برای نماز جماعت هنگامی است که مؤذن (قد قامت الصلاة) را بگوید، و بهتر از آن بعد از پایان یافتن شهادت است). منظور، کدام شهادت می‌باشد؟

پاسخ:

شهادت‌های چهارگانه.

پرسش 152:

در مورد نماز جماعت آمده است: (اگر بین امام و مأموم، چیزی جلوی دیده شدن امام را بگیرد، نماز جماعت صحیح نیست، مگر اینکه مأموم زن باشد). سؤال این است که:

آیا حکم برای زنان در خصوص مانع‌های مختلفی که با آنها نماز صحیح می‌باشد، فرق می‌کند؟ مثلا اگر مانع دیوار باشد، یا دیواری مشبک و یا با درب باز باشد، یا پرده‌ای باشد و نظایر اینها.

پاسخ:

اگر دیوار مشبک باشد که به ماموم اجازۀ دیدن امام را می‌دهد مانعِ مشاهده کردن محسوب نمی‌شود، اما اگر دیوار مانع متصل شدن به امام به هر صورتی باشد تا آنجا که مانع از شنیدن شود، در این صورت چنین تصوری که در آنجا نماز جماعت برقرار است وجود نخواهد داشت.

بنابراین مانعی که نماز زن با آن پشت سر امام صحیح است مانعی است که حداقل اجازۀ شنیدن صدای امام یا صدایی که از مامومین برای حرکت امام منتقل می‌شود را بدهد؛ مثل پرده یا دیوار کوتاه یا دیوار از چوب نازک یا دیوار مشبک یا سایر موارد.

پرسش 153:

اگر امام جماعت بخواهد نایبی انتخاب کند درحالی که در نماز است چگونه نایب انتخاب کند؟ و آیا نایب می‌باید نماز آنها را از همان جایی که امام رسیده است تکمیل کند؟ یا باید از ابتدا نماز را دوباره شروع نماید؟

پاسخ:

با اشاره نایب انتخاب کند یا با دستش او را جلو بیندازد، و نایب، نماز را از همان جایی که امام رسیده است تکمیل نماید.

پرسش 154:

اگر برای امام حَدَثی رخ داد که مجبور به ترک نماز شود بدون اینکه کسی را به جای خودش نایب قرار دهد، آیا نماز مؤمنان باطل می‌شود؟

یا بر آنها واجب است که نیّتشان را به فرادی برگردانند و نمازشان را تکمیل کنن؟

پاسخ:

بهتر آن است که شخصی را به عنوان امام جلو بیندازند تا نماز را برایشان به جماعت تمام کند؛ در غیر این صورت هر یک از آنها می‌تواند نمازش را به صورت فرادی تمام کند.

پرسش 155:

در نماز جماعت آمده است: (و همچنین مستحب است شهادتین را با صدای واضح و رسا به کسانی که پشت سرش هستند، برساند). آیا منظور دو تشهد است؟ یا شهادتین در تشهد می‌باشد؟

پاسخ:

منظور شهادتین در تشهد است.

منابع:

1- مانند کسی که نمی¬تواند تلفظ حرف "ر" یا "ع" را صحیح ادا کند (احکام الشریعه بین السائل و المجیب جزء دوم، صلاة ص130) (مترجم)

پاسخ های فقهی کتاب نماز ص 63-69.