مسایل مربوط به پزشکی

مسایل مربوط به پزشکی

پرسش 71:

در رشته پزشکی کارهای بسیاری از دانشجویان دانشکده پزشکی درخواست می‌شود که در طولانی مدت یا کوتاه مدت به بیمار زیان می‌رساند و این اعمال رایج نیز می‌باشند؛ به عنوان مثال در دندان‌پزشکی دانشجو این‌گونه می‌آموزد که پُر کردن عوارض جانبی ندارد حال آنکه در واقع مواد آن، حاوی جیوه می‌باشد که سمی است و تا هنگامی‌که در دهان انسان باشد بر سلامتی‌اش تأثیرگذار است. از دانشجوی دندان‌پزشکی خواسته می‌شود از این پُر ‌کننده دندان در دانشگاه پزشکی برای بیماران استفاده کند، با اینکه راه‌حل‌های جایگزین غیرسمی نیز وجود دارد. همچنین از پزشک کودکان خواسته می‌شود که به کودکان واکسن بدهد و در واکسن نیز مواد سمی مانند تیمروسال وجود دارد.

کاری که شخص باید در این حرفه انجام دهد چیست؟ در حالی‌که در حین تحصیل از او درخواست می‌شود که چنین رفتارهای زیان‌آوری را انجام دهد. آیا هدف، وسیله را توجیه می‌کند؟ اگر کسی بخواهد در چنین حرفه‌هایی ـ‌که ذکر نمودم‌ـ فعالیت کند باید کارهایی را انجام دهد که آسیب واقعی به مردم می‌رساند و اگر دانشجو به این رفتارها اعتراض کند، کاری از دستش بر‌نمی‌آید و از تحصیل اخراج می‌شود.

آیا در چنین وضعیتی ـ‌که ذکر نمودم‌ـ برای دانشجو ادامه تحصیل در این تخصص جایز است؟ یا آن را رها کند و در رشته‌ای دیگر تحصیل کند که چنین اشکالی در آن نباشد؟

پاسخ:

خداوند توفیقتان دهد و گام‌هایتان را استوار بدارد. مسیر کلی پزشکی جدید برای بدن‌های مردم مفید است؛ و اگر این واکسن‌ها و درمان‌های شیمیایی که در مواردی ضررهایی را هم به همراه دارد نبود، تعداد ساکنان زمین به هفت میلیارد نفر نمی‌رسید. وجود داشتن موادی زیان‌آور در درمانی مشخص، منفعت آن را از بین نمی‌برد و به معنای لزوم دوری از آن نیست. بسیاری از غذاهایی که مِیل می‌کنیم حاوی سموم کشنده‌ای می‌باشند؛ به همین دلیل ما به کبد، کلیه و محل خروج فضولات نیازمندیم تا از این مواد سمی رهایی یابیم؛ ولی با این حال ما از خوردن غذا دست بر‌نمی‌داریم. آموختن پزشکی در دانشگاه‌های پزشکی براساس مقرراتی که اساتید متخصص دانشگاه پزشکی وضع کرده‌اند، جایز است و همچنین پرداختن به آن نیز جایز می‌باشد. استفاده از داروها و درمان‌ها نیز به همین صورت است؛ حتی اگر دارای برخی ضررهای احتمالی در کنار منفعتی که در بر دارد، باشند.

اجرای آزمایشات پزشکی بر انسان در هنگام ضرورت جایز است؛ حتی اگر در آزمایش احتمال یا موجبی برای مرگ وجود داشته باشد؛ البته با در نظر‌گرفتن رضایت بیمار داوطلب برای انجام آزمایش؛ مانند آزمایشات درمان ژنتیکی برای بیماری هموفیلی یا سرطان و بیماری‌هایی شبیه به آن.

اجرای آزمایش‌ها بر روی سلول‌های بنیادی جنینی نیز جایز است، حتی اگر این موضوع منجر به مرگ جنین گردد؛ البته به شرط اینکه این جنین‌ها شامل جنین‌هایی که از داوطلبین شبیه‌سازی شده‌اند باشند، و در روزهای اولیه ـ‌پیش از آنکه جنین شکل گرفته باشد‌ـ قرار داشته باشند. استفاده از جنین‌هایی که از لقاح منی و تخمک به وجود آمده باشند جایز نیست.

ساخت اجزای جسم انسان مانند کبد، قلب و چشم در آزمایشگاه از سلول‌های بنیادینِ جنینی که از جنین شبیه‌سازی شده از شخص و ساختن آن برای آن شخص گرفته شده باشد جایز است.

پرسش 72:

آیا زدن واکسن جایز است؟ بسیاری از انواع واکسن‌ها محتوی ماده سمی تیمروسال و مواد سمی دیگری هستند. حکم این مسئله در مورد پزشکی که واکسن را به دیگران می‌زند و همچنین کسی‌که واکسن را دریافت می‌کند چیست؟ مخصوصاً کودکان، با توجه به اینکه واکسن‌ها حاوی مواد سمی و مضر می‌باشند.

پاسخ:

دادن واکسن‌ها به افراد بزرگ و کوچک برای پزشک جایز است؛ البته تا زمانی‌که در مورد واکسن‌ها تحقیق و منفعت ‌داشتن آنها ثابت شده باشد و اینکه برای کاربرد انسانی مناسب باشد.

پرسش 73:

امروزه کاشت دندان، تکامل بزرگی در دندان‌پزشکی به شمار می‌رود؛ چرا‌که نبودن دندان را بدون نیاز به تحمل رنج و سختی دندان‌های از بین رفته، درمان می‌نماید. ماده‌ای کشف و توسعه یافت که باعث انقلابی در جهان ساختِ دندان شده است. ماده کشف‌شده از پروتئین‌هایی از جنین بدن و استخوان خوک ساخته شده که از آن برای پر‌کردن حفره‌های بزرگ در کاشت دندان استفاده می‌شود. ماده‌ای که چند سالی است در سطح جهان استفاده می‌شود و توسط حدود 4 میلیون بیمار در جهان استفاده شده است.

پرسش این است: آیا استفاده از این ماده، حرام است یا حلال؟ آیا گفتن این مطلب به بیمارانی که این ماده را برایشان استفاده می‌کنیم واجب است؟ آیا به خاطر ندانستن حکم استفاده از آن تا پیش از این، مرتکب گناه شده‌ایم؟

از شما کمال تشکر را دارم.

ماده اول: نام تجاری ماده GeistlichBio-Gide می‌باشد که توسط شرکت سوئیسی اختراع شده است: www.geistlich.com

ماده دوم: نام علمی ماده Enamel Matrix DerivativeEMD و نام تجاری آنEmdogain می‌باشد که توسط شرکت سوئیسی www.straumann.com اختراع شده است.

پاسخ:

استفاده از این ماده جایز است و گفتن این مطلب به بیمارانی که از این ماده استفاده می‌کنند واجب نیست. گناهی بر کسی‌که از آن برای بیماران استفاده می‌کند نیست؛ بلکه پزشک اگر نیّتش را درمان بیمار برای نزدیکی به خداوند سبحان و متعال قرار دهد، به خاطر درمانش پاداش می‌گیرد.

پاسخ های فقهی ج 2.