روزه

روزه

پرسش 32:

حکم دانش‌آموزان مراحل پایانی ـ‌ششم ادبی و علمی‌ـ در مورد روزه چیست؟ چون روزه باعث سرگیجه و گاهی نفهمیدن مطالب می‌شود؛ و برخی دیگر می‌گویند:

به سبب تشنگی و سختی نمی‌توانیم به‌خوبی به سؤالات پاسخ دهیم، به‌خصوص اینکه امتحانات در سالن‌هایی است که در آن‌ها هیچ‌گونه وسیلۀ سرمایشی وجود ندارد.

پاسخ:

این دانش‌آموزان می‌توانند افطار کنند (روزه نگیرند).

پرسش 33:

در فهم این عبارت از کتاب «شرایع‌ـ‌جلد 1» دچار اشکال شده‌ام: «هر آنچه از راهی غیر از حلق وارد بدن شود روزه را باطل می¬کند به‌جز تزریق غیرمُغذی» (1) اماله با مایع از مفطرات روزه است؛ چرا در اینجا استثنا شده است؟

پاسخ:

منظور از عبارت «حقنه» در اینجا تزریق عضلانی یا وریدی هست، و «حقنه‌ای» که باطل کنندۀ روزه است، اماله با مایع (تنقیه) است. آنچه در اینجا قصد شده، تزریق با سرنگ (آمپول) از طریق ورید یا عضله است؛ چراکه این مورد هم ممکن است به داخل شکم برسد.

پرسش 34:

اگر زنی نداند که استحاضه باطل کنندۀ روزه است و در طول این سال‌ها روزه می‌گرفته، آیا این روزه‌ها باطل است و باید قضا کند؟

پاسخ:

روزه‌ها را قضا می‌کند.

پرسش 35:

اگر خورشید طلوع کند و زنی صبح هنگام یا ظهر در وضعیت استحاضه بوده و غسل نکرده باشد، آیا روزه‌اش را باطل می‌کند؟

پاسخ:

اگر بر غسل‌هایی که بر او واجب شده است خللی وارد کند روزه‌اش صحیح نیست ـ‌و این مطلب را در کتاب شرایع بیان کرده‌ام‌ـ و اگر در غسل‌هایی که بر او واجب شده خللی وارد نکند روزه‌اش صحیح است، و غسل‌های واجب برای پاک شدن از استحاضه را در کتاب شرایع به تفضیل بیان کرده‌ام.

پرسش 36:

آیا گرفتن پول در برابر قضای روزۀ اموات جایز است؟

پاسخ:

به‌جا آوردن عبادات در برابر پول صحیح نیست ـ‌و این مطلبی است که پیشتر پاسخش را داده‌ام‌ـ و دریافت پول تنها در برابر حج نیابتی جایز است؛ زیرا مبلغ گرفته‌شده برای سفر و مایحتاج آن است و برای ادای خود عبادت نیست.

پاسخی که پیشتر داده‌شده است:

پرسش 211: 

یکی از مؤمنان مبلغ 10 هزار به‌عنوان اجرت نماز پدر فوت‌شده‌اش، به من داده است. حکم این امانت چیست؟

فرستنده: حبیب خریبط علی - نجف اشرف

پاسخ:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

والحمدلله رب‌العالمین.

دریافت اجرت در برابر نمازخواندن یا روزه گرفتن به نیابت از مرده باطل است چراکه در چنین نماز و روزه‌ای نیّت نزدیک شدن به خداوند سبحان نیست؛

چراکه اگر اجرتی نباشد برای این متوفی نمازی خوانده و روزه‌ای گرفته نمی‌شد؛ بنابراین چنین نماز و روزه‌ای با نیّت نزدیکی به مال انجام می‌شود نه با نیّت نزدیکی به خداوند. اگر مرده پسر بزرگی که قضای آنچه بر ذمۀ والدینش است بر او واجب باشد، نداشته باشد و یا پسری دارد ولی توانایی قضای آنچه بر ذمه‌شان است را نداشته باشد و داوطلبی هم یافت نشود که ذمۀ این متوفی را بری کند،

به‌جای هرروز روزه یک مُد طعام و به‌جای نمازِ یک شبانه‌روز نیز یک مد طعام صدقه بدهد و با این مال بر اساس تفصیلی که پیش‌تر گفته‌شده است عمل نماید. والحمد لله.

پرسش 121:

آیا دریافت اُجرت در برابر حج به نیابت از متوفی جایز است؟ یا مانند نماز و روزه جایز نیست؟

فرستنده: حسین هلالی

پاسخ:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

والحمدلله رب‌العالمین.

جایز است.

پرسش 37:

پرسشی را که در کتاب «پاسخ‌های فقهی» واردشده بود به شرح زیر خواندیم:

پرسش 42:

آیا دیدن هلال با چشم غیرمسلح شرط است؟ یا صرفاً دیدن ماه کفایت می‌کند حتی اگر با استفاده از تجهیزات مدرن امروزی مانند تلسکوپ و نظایر آن باشد؟

پاسخ:

می‌توان از تجهیزات و وسایل برای معیّن کردن مکان، ارتفاع و سمت‌وسو استفاده کرد. اما دیده شدن هلال تنها با چشم غیرمسلح ثابت می‌گردد.

ولی با تکامل علم و رصدِ منازل هلال از سوی ستاره‌شناسان به شکل دقیق و تصویر ماه پایان ماه تا رسیدن به محاق و تحدیب آغاز هلال ماه به ساعت و ثانیه مشخص‌شده است.

این علاوه بر آن است که روایات تأکیددارند بر اینکه هلال با محاسبه و علم قاطع تثبیت می‌شود و قرآن کریم نیز تأیید می‌نماید که معانی رؤیت منحصر به چشم نمی‌باشد. اضافه بر اینکه چشم دچار اشتباه می‌شود و قطع و یقین ندارد.

چه‌بسا این تکامل علمی در حوزۀ ستاره‌شناسی، دعوتی ربانی برای یکپارچه کردن امت در مواقیت روزه و اعیاد مسلمین باشد. نظر شما برای تشخیص ابتدای ماه‌ها از طریق دیدن با چشم و علوم قطعی چیست؟

پاسخ:

هلال با حکم خلیفه و جانشین خدا ثابت می‌شود، و تا هنگامی‌که رسیدن به‌حکم او امکان‌پذیر باشد، این حکم سخن نهایی است. جانشین خدا احتیاجی به دیدن با چشم ندارد تا ابتدای ماه برایش ثابت شود.

منابع:

1- این پرسش به جهت وجود کلمۀ «حقنه» در متن عربی که محل اشکال و شبهه است پرسیده شده، و در ترجمۀ فارسی کتاب با توجه به عبارت «تزریق غیر مغذّی» چنین ابهامی وجود ندارد. (مترجم)

پاسخ های فقهی مسائل متفرقه ج 1 ص 27-33.